ارتباط کلامی؛ چگونه ارتباط کلامی قوی داشته باشیم؟
کلمات همچون جادوگرانی ماهر، قادرند ذهن‌ها را به تسخیر درآورند، احساسات را به جوش آورند و روان‌ها را به اوج برسانند. آلدوس هاکسلی در کتاب «جادوگری برای همه» به زیبایی این نیروی شگفت‌انگیز را به تصویر کشیده است. با توجه به این قدرت، در این مقاله به بررسی ۷ روش عملی برای تقویت ارتباط کلامی مؤثر می‌پردازیم.
کلمات توانایی ایجاد تغییرات عمیق در درون ما را دارند. آن‌ها می‌توانند شادی یا اندوه، خشم یا آرامش را به ارمغان بیاورند و حتی به ما انگیزه‌ای تازه برای حرکت به سوی اهدافمان ببخشند. کلمات دارای نیرویی خلاق هستند که می‌توانند واقعیت‌های جدیدی را برای ما خلق کنند، و این قدرت جادویی قادر است صلح، عشق و عدالت را به زندگی ما وارد کند یا حتی تغییرات بنیادینی در جوامع ایجاد نماید.
آیا تا به حال در شرایطی قرار گرفته‌اید که درخواست یا صحبت‌های کسی شما را دچار تردید یا سردرگمی کرده باشد؟ این حالت ممکن است به دلیل عدم درک صحیح از کلمات و پیام طرف مقابل رخ دهد. کلمات نادرست می‌توانند منجر به سوءتفاهم شوند و باعث گیجی گردند. اما، اگر با دقت و هوشمندی از کلمات استفاده کنیم، می‌توانیم تأثیرات مثبتی بر دیگران بگذاریم و به سمت موفقیت و بهبود خود گام برداریم.
مطالعه بیشتر: مدیریت خشم
تعریف ارتباط کلامی چیست؟
ابتدا لازم است یادآوری کنیم که هر ارتباطی سه جزء اساسی دارد:
- فرستنده پیام
- گیرنده پیام
- خود پیام
ارتباط کلامی نوعی ارتباط است که در آن از کلمات گفتاری یا نوشتاری برای انتقال پیام و اطلاعات استفاده می‌کنیم. به عبارت دیگر، هر زمانی که از کلمات برای بیان احساسات و افکار خود استفاده می‌کنیم، در حال برقراری ارتباط کلامی هستیم. این نوع ارتباط شامل مکالمات روزمره، نوشتن نامه، ارسال پیام متنی و حتی نوشتن مقاله است.
ارتباط مؤثر به ارتباطی اطلاق می‌شود که در آن پیام با کمترین میزان خطا از فرستنده به گیرنده منتقل می‌شود. در نتیجه، ارتباط کلامی مؤثر ارتباطی است که در آن از کلمات به‌گونه‌ای استفاده می‌کنیم که پیاممان با کمترین خطا و بیشترین وضوح به طرف مقابل منتقل شود. این امر مستلزم انتخاب دقیق کلمات، توجه به نحوه بیان و اطمینان از درک صحیح پیام توسط گیرنده است.
کلمات چگونه بر ارتباطات ما تاثیر می‌گذارند؟
زبان، به‌عنوان ابزار اصلی ارتباط ما، نیروی پیچیده و جذابی است که بر هر جنبه‌ای از زندگی ما تأثیر می‌گذارد. این قدرت را دارد که الهام‌بخش باشد، افراد را از هم جدا کند یا به هم نزدیک‌تر نماید. تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که کلماتی که انتخاب می‌کنید، چگونه درک شما از جهان و تعاملات شما را در آن شکل می‌دهند؟
کلمات نه تنها وسیله‌ای برای بیان افکار ما هستند، بلکه خود افکار ما را نیز شکل می‌دهند. با استفاده از کلمات فکر می‌کنیم؛ بنابراین، نوع کلماتی که به کار می‌بریم، ادراک و برداشت ما را از واقعیت تغییر می‌دهد. از سوی دیگر، کلمات بار عاطفی خاصی دارند و می‌توانند واکنش‌های احساسی قوی را در شنونده برانگیزانند. وقتی از کلمات پراحساس استفاده می‌کنید، قادر هستید ارتباط عمیق‌تری با فرد مقابلتان ایجاد کنید.
مثلاً، کلماتی که بار مثبت دارند، می‌توانند احساس خوشبختی، امید و محبت را تقویت کنند، در حالی که کلمات با بار منفی می‌توانند احساس ناراحتی، ناامیدی و خصومت را برانگیزند. به این ترتیب، انتخاب کلمات مناسب و آگاهانه، می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی کیفیت ارتباطات ما را بهبود بخشد و تعاملات مثبت و سازنده‌تری را به دنبال داشته باشد.
راههای افزایش مهارت کلامی
پس از بررسی نقش پرقدرت کلمات در ایجاد ارتباطات مؤثر، حالا زمان آن فرا رسیده که به شیوه‌هایی بپردازیم که به کمک آن‌ها می‌توانیم مهارت‌های ارتباط کلامی خود را تقویت کنیم.
۱. مثبت صحبت کنید
وقتی با زبان منفی صحبت می‌کنیم (که متاسفانه غالبا همین‌طور صحبت می‌کنیم) افراد نمی‌دانند واقعا چه درخواستی از آن‌ها داریم. گفتنی است زبان منفی باعث افزایش مقاومت در افراد شده که خودِ این مطلب، موثر بودن ارتباط را تهدید می‌کند.
استفاده از زبان عمل مثبت به ما کمک می‌کند گفتگوی لذت‌بخش‌تر و بدون تنش‌تری را تجربه کنیم. حتی یکی از تکنیک‌های مهم در فرزندپروری این است که به‌جای استفاده از واژه‌هایی مانند نکن، نپر، ندو و… از جملات مثبت استفاده کنیم؛ مانند می‌تونی تو حیاط فوتبال بازی کنی؟ بنابراین استفاده از زبان مثبت در گفتگوها روی نحوه ارتباط ما تاثیر می‌گذارد.
۲. دایره واژگانتان را گسترش دهید
داشتن دایره واژگان گسترده به شما اجازه می‌دهد که احساسات و افکار خود را به شکل دقیق‌تر و مؤثرتری بیان کنید. این شامل تمام جنبه‌های وجودی شما، از جمله احساسات، افکار و تجربیاتتان می‌شود. برای این منظور، سعی کنید به‌طور منظم کلمات و عبارات جدید یاد بگیرید و آن‌ها را در مکالمات روزمره خود به کار ببرید. هرچه دایره واژگان شما وسیع‌تر باشد، انتقال پیام‌هایتان راحت‌تر و دقیق‌تر خواهد بود و احتمال سوءتفاهم یا ابهام کاهش می‌یابد. در واقع، با افزایش دایره واژگان، شما میتوانید با ظرافت و دقت بیشتری آنچه در ذهن دارید به دیگران منتقل کنید و ارتباطات مؤثرتری برقرار کنید.
مطالعه بیشتر: موفقیت در کار
۳. کشف یا ساخت قلمروی گفتگویی
وقتی دو متخصص در یک زمینه با هم صحبت می‌کنند، اغلب از اصطلاحات و واژگان تخصصی استفاده می‌کنند که برای افراد دیگری که در آن زمینه تخصص ندارند، قابل درک نیستند. این اصطلاحات و واژگان به عنوان قلمروی گفتگویی بین افراد هم‌تخصص، ارتباطات را بهبود می‌بخشند. با این کار، پیام‌ها و اطلاعات با دقت بیشتری منتقل می‌شوند و افراد می‌توانند به‌طور کامل‌تر و واضح‌تر از یکدیگر درک کنند.
برای مثال، فرض کنید همسرتان به‌شدت به فوتبال علاقه‌مند است، اما شما از این ورزش آگاهی زیادی ندارید. برای برقراری ارتباط موثرتر با او، میتوانید قلمروی گفتگویی مشترکی را بسازید. با وارد شدن به دنیای فوتبال و آشنایی با اصطلاحات و واژگان مربوط به این ورزش، میتوانید ارتباطتان را تقویت کنید و از رابطه‌تان لذت ببرید. به این ترتیب، شما میتوانید با اظهار علاقه به موضوعات مورد علاقهٔ او، ارتباط خود را با همسرتان بهبود بخشید و به شادی و رضایت بیشتری دست یابید.
۴. داستان سرایی کنید
اگر شما هم به این باور هستید که “کم گوی و گزیده گوی چون در” اثربخش‌تر است، ممکن است زمانی رسیده باشد که نگاهتان را نسبت به این مسئله بازنگری کنید. داستان‌ها ابزارهای قدرتمندی در برقراری ارتباط هستند؛ آن‌ها مخاطبان را به خود جذب می‌کنند و پیام شما را به‌یادماندنی‌تر می‌کنند. استفاده از داستان‌ها در ارائه‌ها، طرح‌ها و مکالمات، به شما کمک می‌کند تا با مخاطبانتان ارتباط عمیق‌تری برقرار کنید.
وقتی که شما یک داستان را به مخاطبان خود بیان می‌کنید، آن‌ها به طور طبیعی به دنیای شما وارد می‌شوند و احساسات و تجربیات شما را به اشتراک می‌گذارند. این ارتباط عمیق‌تر از روش‌های دیگر برقرار می‌شود، زیرا داستان‌ها قدرتی زیاد در جذب توجه و حفظ توجه دارند.
به عنوان مثال، در یک ارائه، شما میتوانید از یک داستان واقعی یا حتی یک داستان خیالی استفاده کنید تا مخاطبانتان را به موضوع شما جلب کنید و آن‌ها را به اندیشیدن و عمل کردن ترغیب کنید. از داستان‌ها برای توضیح مفاهیم پیچیده، الهام گرفتن از تجربیات شخصی، و یا ایجاد ارتباط عمیق‌تر با مخاطبان استفاده کنید.
۵. واضح، شفاف و سرراست صحبت کنید
همواره بهتر است در بیان احساساتمان از کلمات روشن و واضح استفاده کنیم، به‌ویژه در زمان‌هایی که عصبانی یا ناراحت هستیم. استفاده از کنایه‌ها ممکن است باعث ایجاد ابهام و نامفهومی در پیام ما شود. برای برقراری ارتباط موثرتر، بهتر است از جملاتی که واضح و مستقیم هستند استفاده کنیم تا مخاطبان به‌درستی پیام ما را درک کنند و بدانند چه کاری انتظار داریم یا چه پاسخی می‌خواهیم.
وقتی که احساسات خود را به‌صورت کنایه‌ای بیان می‌کنیم، ممکن است پیام ما برای دیگران قابل درک نباشد و انتظاراتمان از آن‌ها مبهم باشد. بهتر است به‌صورت صریح و روشن بیان کنیم که دقیقاً چه می‌خواهیم و از طرف مقابل چه پاسخی می‌خواهیم. این نوع بیانیه‌ها باعث می‌شود که ارتباط ما با دیگران به‌صورت موثرتری برقرار شود و ابهامات کاهش یابد.
۶. درخواست انعکاس دهید
با ارسال پیام‌ها، همواره باید به‌خاطر داشته باشیم که پیام ما ممکن است تفسیرهای مختلفی داشته باشد و این که چیزی که ما می‌گوییم همان چیزی نیست که مخاطب دریافت می‌کند. بنابراین، استفاده از روش انعکاس، بهترین راه برای اطمینان از اینکه پیام ما به‌درستی دریافت شده است، است. این به‌معنای پرسیدن از طرف مخاطب است که آیا مطلبی که فرستاده شده است، درست دریافت شده یا خیر؟
این روش به ما این امکان را می‌دهد که در صورت نیاز، پیام خود را اصلاح کنیم و از سوی دیگر، به مخاطب این اطمینان را می‌دهد که ما اهمیت می‌دهیم که پیام ما به‌درستی درک شود. این می‌تواند باعث افزایش درک متقابل و کاهش ابهامات در ارتباط باشد. به‌علاوه، سوالاتی مانند “آیا صحبت‌های من برایتان واضح است؟” می‌تواند فرصتی برای اصلاح و بهبود ارتباط باشد، چرا که ما به این توجه می‌کنیم که آیا پیام ما به‌درستی منتقل شده است یا نه.
مطالعه بیشتر: مهارت مذاکره
۷. از کلمات تهاجمی و توهین‌آمیز استفاده نکنید
کلماتی که ما انتخاب می‌کنیم، توانایی شکل‌دهی به روابط ما را دارند. استفاده از کلمات منفی می‌تواند اثرات نامطلوبی را در ارتباطات ما ایجاد کند. این کلمات می‌توانند در طرف مقابل احساسات منفی مانند ناراحتی، ناامیدی، و عصبانیت را به وجود آورند و باعث سردرگمی شوند. به‌عنوان مثال، استفاده از کلمات توهین‌آمیز یا تسمیه‌آمیز، حتی به‌عنوان شوخی، می‌تواند ارتباطات را به شدت آسیب بزند و باعث بروز تنش و ناهماهنگی شود.
بنابراین، مهم است که در انتخاب کلمات خود دقت کنیم و از استفاده از کلمات محترمانه، موافقت‌آمیز و حمایت‌آمیز برای ارتباطات خود استفاده کنیم. با این کار، می‌توانیم ارتباطات سالم‌تری را با دیگران برقرار کنیم و به‌صورت مثبتی بر روی احساسات و روابطمان تأثیر بگذاریم.
عوامل مؤثر بر ارتباط کلامی: ارتباط چشمی
تماس چشمی ملایم در طول ارتباط کلامی یکی از قوی‌ترین ابزارهای برقراری ارتباط موثر است. این تماس چشمی می‌تواند احساس اعتماد را تقویت کرده، همکاری‌های آینده را تسهیل دهد و باعث افزایش اعتماد عاطفی شود. اعتماد، اساسی‌ترین عامل برای ارتباطات موثر و روابط سالم است.تماس چشمی به عنوان یک شیوه غیرکلامی از ارتباط، نشان‌دهنده صمیمیت و احترام است.
آنچه که از طریق تماس چشمی منتقل می‌شود، بیشتر از کلمات می‌تواند به طرف مقابل اطلاعاتی راجع به احساسات و نیازهای ما ارائه دهد.برقراری تماس چشمی ملایم و صمیمی به طرف مقابل این احساس را می‌دهد که ما واقعا به او توجه داریم و با احترام او را دریافت می‌کنیم. این اقدام می‌تواند رابطه‌های اجتماعی را بهبود بخشیده و ارتباطات را تقویت کند.
عوامل مؤثر بر ارتباط کلامی: آهسته حرف زدن
وقتی که ما به‌طور آهسته و متناسب صحبت می‌کنیم، این عمل می‌تواند ارتباط کلامی ما را به‌طور قابل‌توجهی تقویت کند. چرا که سرعت صحبت کردن می‌تواند تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای در نحوه درک پیام ما توسط طرف مقابل داشته باشد. تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه هوستون نشان می‌دهد که وقتی که پزشکان سرعت صحبت کردن خود را کاهش دادند، به‌ویژه در هنگام اطلاع‌رسانی اخبار ناخوشایند، شنوندگان آن‌ها را به عنوان شخصی مهربان‌تر و دلسوزتر می‌بینند.
همچنین، صدای گرم و دلنشین پزشکان و پرستاران می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی قدرت شفابخشی درمان را افزایش دهد. این نشان می‌دهد که رعایت صدای گرم و دوستانه می‌تواند بر تأثیر و اثربخشی درمان‌ها تأثیرگذار باشد و روند بهبودی بیماران را تسریع کند. در نتیجه، توجه به سرعت و نوع صحبت کردن می‌تواند تأثیرات بسیار مهمی بر روی ارتباطات کلامی ما داشته باشد و باعث ایجاد ارتباطات مؤثرتر و درمان‌های موثرتر شود.
عوامل مؤثر بر ارتباط کلامی: حالت بدن و دست‌ها
در ارتباطات کلامی، حالت بدن و به خصوص حرکات دست دارای اهمیت بسیاری هستند، زیرا به هماهنگی مراکز درک زبانی در مغز کمک می‌کنند. مغز برای درک درست حرف‌های گوینده، باید صدا و حرکات بدن گوینده را با هم ترکیب کند. از دیدگاه تکاملی، گفتار و حالات دست از یک بخش زبانی مشابه در مغز نشات می‌گیرند و به هم پیوندیده‌اند. اگر حرف‌ها و حالات بدن غیرهماهنگ باشند، شنونده ممکن است گیج شود یا پیام را به درستی درک نکند.
برای تمرین هماهنگی حرکات بدن با گفتار، میتوانید جلوی آینه صحبت کنید و آگاهانه در حین صحبت، حرکات دست خود را برای انتقال مفاهیم و احساسات، هماهنگ با کلامتان بکنید. این تمرین کمک می‌کند تا هماهنگی بین حرکات بدن و گفتار شما تقویت شود و ارتباطات کلامیتان موثرتر و قابل فهم‌تر باشند.
مطالعه بیشتر: چگونه در کار و زندگی موفق شویم؟
عوامل مؤثر بر ارتباط کلامی: راحت بودن
میزان راحتی شما در هنگام ارتباط کلامی از طریق زبان بدن، حالت چهره و صدا منعکس می‌شود و هر گونه استرس باعث انتقال بی‌اعتمادی می‌شود. زیرا استرس شما این پیام را به مغز شنونده منتقل می‌کند که مشکلی وجود دارد و حالت دفاعی را در شنونده تحریک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که حتی یک دقیقه تمرین تمدد اعصاب، فعالیت بخش‌هایی از مغز را که مسئول کنترل زبان، ارتباط، آگاهی اجتماعی، تنظیم حالات و تصمیم‌گیری هستند را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، یک گفتگوی راحت، صمیمیت و همدلی را افزایش می‌دهد. استرس باعث می‌شود زیاد صحبت کنیم و در نتیجه پیام‌ها را به روشنی منتقل نمی‌کنیم.
جمع بندی
در این مطلب از سایت سخن آخر به بررسی عوامل موثر در ارتباط کلامی پرداختیم. با مطالعه این مطالب میتوانید مهارت کلامی خود را تا حد چشمگیری افزایش بدهید.
