در سال‌های گذشته، هر ارگان یا نهاد دولتی برای استخدام نیروهای جدید، مسیر جداگانه‌ای را در پیش می‌گرفت؛ گاه این روند چنان پراکنده و ناهماهنگ بود که متقاضیان ناچار بودند در بازه‌های زمانی مختلف، در آزمون‌های گوناگون با شرایط متفاوت شرکت کنند. این پراکندگی، هم برای داوطلبان طاقت‌فرسا بود و هم برای سازمان‌ها فرآیند جذب را کند و ناکارآمد می‌کرد. اما نقطه عطفی در این مسیر زمانی رقم خورد که آزمون استخدامی فراگیر دستگاه‌های اجرایی شکل گرفت؛
رویدادی منسجم و ملی که با هدف تجمیع آزمون‌های استخدامی و افزایش عدالت استخدامی پا به عرصه گذاشت. در قالب این آزمون، تمامی دستگاه‌های اجرایی کشور به‌طور هم‌زمان اقدام به جذب نیروی انسانی می‌کنند تا شفافیت، سرعت و انسجام در فرآیند جذب نیروها افزایش یابد. تاکنون دوازده دوره از این آزمون برگزار شده و پیش‌بینی می‌شود دوره سیزدهم آن در مرداد ماه سال ۱۴۰۴ برگزار گردد. اگر مشتاقید تا با جزئیات این آزمون، شرایط ثبتنام، سهمیه‌ها، نحوه برگزاری و منابع مورد نیاز آن آشنا شوید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
محصول پیشنهادی: سوالات عقیدتی
آزمون استخدامی فراگیر دستگاه‌های اجرایی چیست؟
در سال‌های گذشته، هر ارگان یا نهاد دولتی برای استخدام نیروهای جدید، مسیر جداگانه‌ای را در پیش می‌گرفت؛ گاه این روند چنان پراکنده و ناهماهنگ بود که متقاضیان ناچار بودند در بازه‌های زمانی مختلف، در آزمون‌های گوناگون با شرایط متفاوت شرکت کنند. این پراکندگی، هم برای داوطلبان طاقت‌فرسا بود و هم برای سازمان‌ها فرآیند جذب را کند و ناکارآمد می‌کرد. اما نقطه عطفی در این مسیر زمانی رقم خورد که آزمون استخدامی فراگیر دستگاه‌های اجرایی شکل گرفت؛
رویدادی منسجم و ملی که با هدف تجمیع آزمون‌های استخدامی و افزایش عدالت استخدامی پا به عرصه گذاشت. در قالب این آزمون، تمامی دستگاه‌های اجرایی کشور به‌طور هم‌زمان اقدام به جذب نیروی انسانی می‌کنند تا شفافیت، سرعت و انسجام در فرآیند جذب نیروها افزایش یابد. تاکنون دوازده دوره از این آزمون برگزار شده و پیش‌بینی می‌شود دوره سیزدهم آن در مرداد ماه سال ۱۴۰۴ برگزار گردد.
شرایط عمومی و اختصاصی آزمون فراگیر دستگاه‌های اجرایی
شرکت در آزمون فراگیر دستگاه‌های اجرایی، نیازمند داشتن یک‌سری شرایط مشخص و رسمی است که به دو دسته‌ی عمومی و اختصاصی تقسیم می‌شود. در ادامه، مهم‌ترین شرایط عمومی این آزمون را بدون حاشیه و مستقیم مشاهده می‌کنید:
- شرایط عمومی آزمون استخدامی فراگیر:
- داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران
- اعتقاد به دین اسلام یا یکی از ادیان رسمی مندرج در قانون اساسی
- التزام عملی به قانون اساسی و تبعیت از نظام جمهوری اسلامی
- سلامت کامل جسمی و روانی برای انجام وظایف شغلی
- عدم سوءپیشینه کیفری و نداشتن محکومیت موثر
- عدم اعتیاد به مواد مخدر، روان‌گردان و دخانیات
- داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی یا بالاتر از دانشگاه‌های معتبر
- برای آقایان: داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت غیرپزشکی
- نداشتن ممنوعیت استخدامی از سوی مراجع قضایی یا نظارتی
- داشتن حداقل سن ۲۰ سال و حداکثر:
- ۴۰ سال برای مدرک کارشناسی
- ۴۵ سال برای مدرک کارشناسی‌ارشد
موارد استثنا:
ایثارگران (شامل خانواده شهدا، جانبازان، آزادگان و فرزندان آن‌ها) از محدودیت سنی معاف هستند.
سن این افراد مطابق با مدارک قانونی، می‌تواند بیش از حداکثر تعیین‌شده نیز پذیرفته شود.
در صورت نداشتن حتی یکی از شرایط بالا، ثبتنام یا شرکت در آزمون ممکن نخواهد بود.
محصول پیشنهادی: سوالات روانشناسی مصاحبه استخدامی
امتیازات و سهمیه‌های قانونی آزمون استخدامی فراگیر دستگاه‌های اجرایی
در آزمون استخدامی فراگیر دستگاه‌های اجرایی، برخی از داوطلبان به‌واسطه شرایط خاص اجتماعی، ایثارگری یا خانوادگی از امتیازاتی قانونی برخوردار هستند. این امتیازات نه‌تنها برای ایجاد عدالت در فرآیند استخدام در نظر گرفته شده‌اند، بلکه پاسخی به نیازهای حمایتی برخی گروه‌ها محسوب می‌شوند. در ادامه، این سهمیه‌ها و امتیازات به‌طور شفاف و طبقه‌بندی‌شده آمده‌اند:
سهمیه ایثارگران
این سهمیه شامل دو بخش ۲۵ درصد و ۵ درصد است که برای جامعه ایثارگری تعریف شده است. سهمیه ۲۵ درصد برای جانبازان، آزادگان، فرزندان و همسران آن‌ها در نظر گرفته شده و سهمیه ۵ درصد به رزمندگان و فرزندان آن‌ها اختصاص دارد. داوطلبانی که می‌خواهند از این سهمیه استفاده کنند، باید اطلاعات خود را در سامانه «سجایا» ثبت کرده و به تأیید بنیاد شهید برسانند. انتخاب شغل‌های مشخص‌شده برای ایثارگران الزامی است.
سهمیه معلولین
سه درصد از کل ظرفیت استخدامی هر دستگاه، طبق قانون، به افراد دارای معلولیت اختصاص دارد. این داوطلبان باید عضو رسمی سازمان بهزیستی باشند و تنها مجاز به انتخاب شغل‌هایی هستند که ویژه سهمیه معلولان تعریف شده‌اند. همچنین باید توانایی انجام کار مرتبط با آن شغل را داشته باشند.
سهمیه بومی شهرستانی
این امتیاز برای داوطلبان بومی شهرستان‌ها در نظر گرفته شده، به‌جز تهران و مراکز استان‌ها. نمره کتبی این داوطلبان با ضریب ۱.۴ محاسبه می‌شود. به عبارت دیگر، نمرات آزمون عمومی و تخصصی آن‌ها افزایش می‌یابد که در رقابت نهایی تأثیرگذار خواهد بود.
امتیاز قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
مطابق با این قانون، به داوطلبان متأهل و دارای فرزند امتیاز ویژه‌ای تعلق می‌گیرد. به ازای تأهل یک امتیاز و برای هر فرزند نیز یک امتیاز (تا سقف ۱۰ امتیاز) لحاظ می‌شود. این امتیاز تنها برای افرادی محاسبه می‌شود که مدارک قانونی خود را ارائه دهند.
امتیاز حافظان قرآن
افرادی که دارای گواهی معتبر حفظ قرآن از درجات ۲ و ۳ هستند، میتوانند از امتیاز ۱۰ درصدی در آزمون کتبی و ۱۰ درصد در ارزیابی نهایی بهره‌مند شوند. این امتیاز مطابق با مصوبه شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی اعمال می‌شود.
تمامی این سهمیه‌ها و امتیازات به شرط ارائه مستندات قانونی و انتخاب صحیح شغل‌های مربوطه در زمان ثبتنام قابل استفاده هستند. عدم دقت در ثبتنام یا ارائه ناقص مدارک ممکن است باعث لغو امتیاز یا حذف داوطلب از فرآیند گزینش شود.
مطالعه بیشتر: تکنیک های مهم قبولی در مصاحبه شغلی
منابع آزمون
در آزمون استخدامی فراگیر دستگاه‌های اجرایی، منابع آزمون به سه حیطه‌ی مشخص تقسیم می‌شوند که هر یک از آن‌ها هدفی متفاوت را دنبال می‌کند: حیطه عمومی برای ارزیابی شایستگی‌های پایه‌ای داوطلبان، حیطه اختصاصی برای سنجش صلاحیت‌های وابسته به حوزه کاری و سازمانی، و حیطه تخصصی برای بررسی مهارت‌های حرفه‌ای مرتبط با عنوان شغلی انتخابی. این تفکیک سه‌گانه باعث می‌شود فرآیند سنجش جامع‌تر و متناسب با نقش‌های شغلی متنوع در دستگاه‌های اجرایی باشد.
در ادامه به تفکیک و با بیانی متفاوت، این منابع و نکات مهم مرتبط با آن‌ها معرفی می‌شود:
حیطه عمومی
هدف: سنجش دانش پایه، مهارت‌های ذهنی، و آشنایی با ارزش‌های حاکمیتی کشور.
مواد آزمونی این بخش عبارت‌اند از:
مبانی اسلامی، انقلابی و اندیشه سیاسی امام خمینی (ره):
شناخت تفکر دینی و سیاسی در نظام جمهوری اسلامی
منابع: «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» و «جدال دو اسلام»
آشنایی با اسناد و قوانین بالادستی:
مانند قانون اساسی، بیانیه گام دوم انقلاب، و برنامه هفتم توسعه
این بخش دیدگاه داوطلب نسبت به اهداف کلان کشور را می‌سنجد
زبان و ادبیات فارسی:
درک مطلب، دستور زبان، واژگان و مهارت‌های نگارشی
زبان انگلیسی عمومی:
متون پایه، درک مطلب و واژگان انگلیسی مورد نیاز در محیط اداری
فناوری اطلاعات:
مهارت‌های کار با رایانه، اینترنت، نرم‌افزارهای اداری
هوش و توانمندی‌های ذهنی:
قدرت تحلیل، استدلال منطقی، سرعت پردازش ذهنی
توجه: مشاغل مربوط به حوزه هنری انقلاب اسلامی دارای منابع عمومی متفاوت هستند و مواد خاص خود را دارند.
حیطه اختصاصی
- هدف: سنجش توانمندی‌های مورد نیاز مرتبط با حوزه تخصصی دستگاه اجرایی.
- مواد این بخش برای هر نهاد، سازمان یا وزارتخانه با توجه به مأموریت آن تنظیم شده است. برای مثال، آزمون اختصاصی وزارت آموزش و پرورش با وزارت اقتصاد متفاوت خواهد بود.
نکته مهم: اطلاعات دقیق مربوط به این بخش فقط از طریق دفترچه آزمون قابل دریافت است.
مطالعه بیشتر: آیا کارمندان رسمی دولت میتوانند در آزمون استخدامی شرکت کنند؟
حیطه تخصصی
- هدف: ارزیابی دقیق از مهارت‌ها و دانشی که برای انجام شغل خاص نیاز است.
- این بخش مستقیماً به عنوان شغلی انتخابی داوطلب مرتبط است. برای مثال، یک کارشناس امور مالی باید تسلط کامل بر اصول حسابداری و قوانین مالیاتی داشته باشد.
- تغییرات مهم: در دوره سیزدهم آزمون، برخی از مواد تخصصی دستخوش تغییر شده‌اند، بنابراین مراجعه به جداول دفترچه الزامی است.
نکات فنی مهم در مورد آزمون:
- نوع سوالات: تمام سوالات چهارگزینه‌ای هستند.
- نمره منفی: هر پاسخ اشتباه، یک سوم نمره منفی دارد؛ پاسخ‌های تصادفی ممکن است به ضرر شما باشد.
نحوه محاسبه نهایی:
- آزمون کتبی + ارزیابی یا مصاحبه علمی و روان‌شناختی
- درصد اهمیت هر بخش در دفترچه درج می‌شود.
در صورت برابر بودن نمره نهایی دو داوطلب، نمره کتبی بالاتر ملاک خواهد بود.
برای موفقیت در این آزمون، تنها مطالعه کافی نیست؛ بلکه درک دقیق ساختار آزمون، آشنایی با نوع منابع هر بخش و تطبیق آن‌ها با شغل مورد نظر اهمیت حیاتی دارد. پیشنهاد می‌شود داوطلبان ابتدا شغل مورد نظر خود را انتخاب کرده و سپس با مراجعه به دفترچه آزمون، منابع تخصصی و اختصاصی آن را به‌طور کامل بررسی کنند.
مطالعه بیشتر: برنامه ریزی برای آزمون استخدامی
مراحل ثبتنام در آزمون فراگیر دستگاه‌های اجرایی
برای ثبتنام در آزمون استخدامی فراگیر، داوطلبان باید فرآیندی گام‌به‌گام، دقیق و بدون خطا را طی کنند. این فرآیند صرفاً ورود اطلاعات نیست، بلکه اولین سنجش انضباط، دقت و آمادگی شما برای ورود به نظام اداری کشور است. در ادامه، توضیحی متفاوت و ساختاریافته از مراحل ثبتنام ارائه شده است:
- پیش‌نیازها قبل از شروع ثبتنام
- مطالعه کامل دفترچه راهنما
- بررسی شرایط عمومی و اختصاصی آزمون
- آشنایی با سهمیه‌ها و ضوابط قانونی
- بررسی عنوان شغلی و رشته‌های مجاز
- آماده‌سازی مدارک لازم
- اسکن کارت ملی
- اسکن شناسنامه (تمام صفحات دارای اطلاعات)
- عکس پرسنلی با ویژگی‌های زیر:
- ویژگی‌های دقیق عکس پرسنلی:
- فرمت: JPG
- اندازه تصویر: حداقل ۲۰۰×۳۰۰ و حداکثر ۳۰۰×۴۰۰ پیکسل
- حجم فایل: بین ۱۵ تا ۷۰ کیلوبایت
- زمینه: سفید و ساده
- ظاهر: رسمی، بدون ویرایش، بدون عینک رنگی
مراحل اصلی ثبتنام (به ترتیب اجرا)
- ورود به سامانه ثبتنام آزمون در موعد مقرر
- پرداخت هزینه ثبتنام
- از طریق درگاه رسمی
- دریافت رسید و کد پرداخت
- بارگذاری مدارک شناسایی
- کارت ملی
- شناسنامه
- عکس پرسنلی آماده شده مطابق استاندارد
- تکمیل فرم اطلاعات فردی
- نام، نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه
- وضعیت تأهل، تاریخ تولد، محل تولد
- تکمیل اطلاعات تحصیلی
- مدرک تحصیلی، رشته، گرایش
- دانشگاه محل تحصیل، معدل، سال اخذ مدرک
- وارد کردن اطلاعات مربوط به سهمیه‌ها و سوابق شغلی
- سهمیه ایثارگری، معلولیت، بومی‌بودن و …
- سابقه استخدام، فعالیت‌های مرتبط
- انتخاب شغل و محل خدمت مورد نظر
- از میان شغل‌های فعال و مجاز برای رشته تحصیلی شما
- ثبت اطلاعات تکمیلی تماس
- آدرس کامل
- کدپستی
- شماره تماس و ایمیل معتبر
- دریافت کد رهگیری نهایی و ذخیره آن
این کد شناسه رسمی ثبتنام شماست بدون آن، ورود به مراحل بعدی امکان‌پذیر نیست
توصیه مهم:
فرآیند ثبتنام را در روزهای ابتدایی شروع کنید تا در صورت بروز خطا، فرصت اصلاح داشته باشید. از ثبتنام در ساعات پایانی مهلت جداً خودداری نمایید.
مطالعه بیشتر: حد نصاب آزمون استخدامی
لیست دستگاه‌های اجرایی در آزمون فراگیر استخدامی
در فضای پرتحول استخدام‌های دولتی کشور، آزمون فراگیر دستگاه‌های اجرایی به مثابه دریچه‌ای فراگیر برای ورود به نهادهای بزرگ و تأثیرگذار به شمار می‌رود. هر ساله، شماری از سازمان‌ها و دستگاه‌ها با توجه به نیازهای پرسنلی و مأموریت‌های جاری خود، از این بستر برای جذب نیروهای متخصص بهره می‌برند. با اینکه فهرست نهادهای شرکت‌کننده در هر دوره ممکن است با تغییراتی همراه باشد، برخی سازمان‌ها حضور ثابتی در این آزمون دارند و فرصت‌هایی شغلی با ثبات و مسیر رشد مشخص برای داوطلبان فراهم می‌آورند.
در دوره دوازدهم این آزمون سراسری، نکته قابل توجه، اضافه شدن سازمان تبلیغات اسلامی به مجموعه دستگاه‌های جذب‌کننده بود. این اتفاق نشان‌دهنده گسترش دامنه اجرایی آزمون فراگیر و اهمیت یافتن نهادهای فرهنگی و تبلیغی در ساختار جذب منابع انسانی دولت است. چنین افزوده‌هایی معمولاً به معنای ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در حوزه‌هایی با رویکردهای متفاوت و تخصص‌های خاص هستند که داوطلبان باید آن‌ها را جدی بگیرند.
با این حال، همچنان بسیاری از نهادهای مهم دولتی در هر دوره به شکل ثابت در این آزمون شرکت دارند؛ سازمان‌هایی که هر یک نقش حیاتی در ساختار اجرایی کشور ایفا می‌کنند. از جمله آن‌ها می‌توان به پست بانک‌ها به عنوان نهادهای خدمات مالی، روزنامه رسمی کشور در حوزه اطلاع‌رسانی رسمی، سازمان بازرسی کل کشور برای نظارت و سلامت اداری، و سازمان بنادر و دریانوردی برای امور لجستیکی و حمل‌ونقل دریایی اشاره کرد. همچنین نهادهایی نظیر گمرک جمهوری اسلامی، سازمان فضایی ایران، وزارت ورزش و جوانان، و شرکت مدیریت منابع آب به عنوان متولیان بخش‌های استراتژیک، هر ساله جذب نیرو را در دستور کار دارند.
در مجموع، آزمون فراگیر نه‌تنها بستری رقابتی برای ورود به بخش دولتی است، بلکه نماد هماهنگی در جذب نیروی انسانی بر اساس شایسته‌سالاری در میان دستگاه‌هایی است که هم در بُعد ملی و هم در سطوح محلی، نقش کلیدی در اداره کشور دارند. شناخت دقیق سازمان‌ها و مأموریت آن‌ها، می‌تواند به داوطلبان کمک کند تا انتخاب شغلی آگاهانه‌تری داشته باشند و مسیر حرفه‌ای خود را در نهاد مناسب‌تری آغاز کنند.
عناوین شغلی در آزمون استخدامی فراگیر دستگاه‌های اجرایی
هر دوره از آزمون استخدامی فراگیر دستگاه‌های اجرایی فرصتی است تا داوطلبان بر اساس تخصص و رشته تحصیلی خود در موقعیت‌های شغلی مشخص و متناسب با توانایی‌هایشان رقابت کنند. تنوع عناوین شغلی هر بار ممکن است دستخوش تغییراتی شود؛ یعنی بعضی مشاغل جدید به لیست اضافه شده و برخی دیگر حذف یا شرایط پذیرش‌شان تغییر می‌کند تا همگام با نیازهای سازمان‌ها و تحولات بازار کار به‌روز باشد.
به طور مثال، در پست بانک‌ها دسته‌بندی‌های شغلی مشخصی تعریف شده است که داوطلبان میتوانند بر اساس تخصص خود در یکی از آن‌ها ثبتنام کنند. افرادی که در رشته‌های مهندسی کامپیوتر، فناوری اطلاعات و علوم کامپیوتر تحصیل کرده‌اند، امکان شرکت در گروه شغلی مرتبط با فناوری را دارند. از سوی دیگر، کسانی که فارغ‌التحصیل رشته‌های مالی مانند حسابداری، بانکداری، آمار و مدیریت اقتصاد هستند، در گروه بانکداری قرار می‌گیرند و میتوانند شانس خود را برای ورود به این حوزه امتحان کنند. همچنین، متخصصان حقوقی و کارشناسان حوزه‌های حقوقی میتوانند در گروه شغلی بانکدار حقوقی شرکت کنند و در صورت کسب نمره لازم، به مراحل بعدی آزمون راه یابند.
در سایر سازمان‌ها نیز ساختار مشابهی برقرار است و داوطلبان براساس رشته تحصیلی و تخصص خود می‌بایست گروه شغلی متناسب را انتخاب کنند. این جزئیات در جداول دفترچه راهنمای آزمون به طور کامل مشخص شده و نقش راهنما را برای داوطلبان ایفا می‌کند تا بتوانند بهترین و مرتبط‌ترین فرصت شغلی را انتخاب کنند و در مسیر استخدام موفق شوند.
مطالعه بیشتر: نمره منفی در آزمون استخدامی
جمع بندی
آزمون استخدامی فراگیر دستگاه‌های اجرایی به صورت منظم و در فواصل زمانی مشخص، معمولاً سالی یک یا دو بار، برگزار می‌شود و تاکنون دوازده دوره از این آزمون برگزار شده است. این آزمون بستری است برای جذب نیرو توسط وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای دولتی که به دنبال تأمین نیروی انسانی متخصص و متعهد هستند. تمامی افراد دارای مدرک دانشگاهی از کارشناسی به بالا، بر اساس رشته تحصیلی خود و مطابق با شرایط تعیین شده در دفترچه راهنمای آزمون، میتوانند برای شرکت در این رقابت ثبتنام کنند.
پس از انجام مراحل آزمون کتبی، داوطلبانی که موفق به کسب حد نصاب نمره شوند، به مرحله ارزیابی‌های تکمیلی شامل مصاحبه و بررسی‌های تخصصی راه پیدا می‌کنند. در نهایت، کسانی که در مجموع تمامی مراحل نمره قبولی را کسب کنند، به عنوان کارکنان رسمی یا پیمانی در سازمان مربوطه جذب و استخدام می‌شوند. این فرآیند، راهکاری شفاف و منظم برای تأمین نیروی انسانی کارآمد در بخش دولتی به شمار می‌آید.
